Home
Emri
Emra quhen fjalët që tregojnë qenie të gjalla: djalë, vajzë, dele, dash, Agron, Mira;
Objekte materiale: gur, dru, libër, fletore; por shpesh edhe cilësi: dashuri, liri ose veprime: pastrim, rregullim.
Mjaft formime me prapashtesa funksionojnë në të njëtën kohë si emra dhe si mbiemra: shqiptar, punëtor, fshatar, malësor etj.
Disa ema dalin me nyje të përparme: i biri, e bija, i ati, e ëma, i
vëllai, e motra etj. Po kështu, edhe disa emra me origjinë nga mbiemri
ose pjesorja e foljeve: i riu, të rinjtë, e reja, të rejat, e dashura,
i pasuri, i varfëri, i pandehuri, të ftohtët, të kënduarit, të folurit,
të ngrënit.
Emrat e përveçëm dhe të përgjithshëm
Emrat ndahen në emra të përgjithshëm dhe në emra të përveçëm.
Emra të përgjithshëm quhen emrat që tregojnë qenie ose sende të të
njëjtit lloj: djalë, vajzë, dhi, cjap, dhomë, derë, si dhe abstrakte:
miqësi, lumturi, larje, fshirje.
Emra të përveçëm quhen emrat që tregojnë një qenie ose një send të
vetëm, të dalluar nga të gjithë të tjerët: Tiranë, Prishtnë, Krujë,
Naim, etj.
Janë të përveçëm:
-Emrat dhe mbiemrat e njerëzve, pseudonimet: Naim Frashëri, Gjergj
Kastrioti, Kostandin Kristoforidhi, Asdreni (pseudonimi i Aleks Stavre
Drenova), Migjeni (pseudonimi i Millosh Gjergj Nikolla)
-Emrat e kafshëve: Laro, Balo, Murro;
-Emrat gjeografikë të shteteve, të krahinave, të maleve, të lumejve, të
qyteteve, të rrugëve, të shesheve, të kontinenteve, të oqeaneve, të
deteve etj.: Franca, Shqipëria, Kosova, Drini, Korça, (rruga) Fan Noli,
(sheshi) Skënderbej, Jupiteri, Azia, Paqësori, Mesdheu;
-Emrat e periudhave dhe të ngjarjeve historike: Mesjeta, Rilindja, Kongresi i Lushnjës;
-Emrat e institucioneve, të organizatave e shoqatave: Presidenca,
Kuvendi Popullor, Ministria e Financave, Instituti i Gjuhësisë dhe i
Letërsisë, Shoqata e të Përndjekurve Politikë.
-Titujt e veprave, të revistave e të gazetave: "Lahuta e malësisë",
"Albania", "Rilindja demokratike", "Gazeta shqiptare", "Studime
filologjike".
Emrat e përveçëm zakonisht përdoren në trajtën e shquar:
Tirana është kryeqyteti i Shqipërisë. Në qendër të Tiranës është
sheshi. Aty ndodhen Muzeu Historik Kombëtar, Pallati i kulturës, banka
Kombëtare.
Të gjithë emrat e përveçëm dhe emërtimet e përveçme shkruhen me shkronjë të madhe:
-emrat dhe mbiemrat e njerëzve: Gjergj Kastrioti, Leka i Madh;
-emrat e përveçëm të kafshëve: Baloja, Laroja, Baloshi;
-emrat e planeteve dhe të yjeve: Marsi, Jupiteri, Ylli Polar, Arusha e Madhe etj.;
-emërtimet gjeografike të një vendi : Gadishulli Ballkanik, Qafa e Thanës, Poli i Veriut, Drini i Zi, Malësia e Madhe;
-emërtimet e institucioneve dhe partive: Ministria e Arsimit, Partia Socialiste, Balli Kombëtar;
-emërtimet e periudhave dhe ngjarjeve historike: Rilindja, Mesjeta, Kongresi i Manastirit;
-emërtimet e monumenteve të kulturës: Dea e Butrintit, Xhamia e Et'hem Beut etj.;
-titujt e librave, të gazetave, të emrave të rrugëve dhe firmave vihen
në thonjëza dhe vetem fjala e parë shkruhet me shkronjë të madhe:
"Gazeta shqiptare", "Dëshmorët e lirisë", por rruga "Naim Frashëri",
sheshi "Fan Noli".
Emri i përveçëm mund të përdoret si emër i përgjithshëm për të treguar
jo më një individ, por një tip njerëzish që i ngjajnë atij; jo një
krahinë, por send që lidhet me emrin e kësaj krahine etj.:
Ky njeri është tartuf i vërtetë (hipokrit)
Ai porositi një shishe kallmet (verë Kallmeti)
Në këto raste emrat e përveçëm shkruhen me shkronjë të vogël: ciceron, donkishot etj.
Emrat e përveçëm të njerëzve dhe të vendeve të huaja shkruhen sipas
shqiptimit që kanë në gjuhën prej nga janë marrë: Shekspir, Bethoven,
Klinton, Sharl dë Gol, Shiler, Nju-Jork, Kajro, Algjeri, Palestinë,
Versajë etj.
Emra quhen fjalët që tregojnë qenie të gjalla: djalë, vajzë, dele, dash, Agron, Mira;
Objekte materiale: gur, dru, libër, fletore; por shpesh edhe cilësi: dashuri, liri ose veprime: pastrim, rregullim.
Mjaft formime me prapashtesa funksionojnë në të njëtën kohë si emra dhe si mbiemra: shqiptar, punëtor, fshatar, malësor etj.
Disa ema dalin me nyje të përparme: i biri, e bija, i ati, e ëma, i
vëllai, e motra etj. Po kështu, edhe disa emra me origjinë nga mbiemri
ose pjesorja e foljeve: i riu, të rinjtë, e reja, të rejat, e dashura,
i pasuri, i varfëri, i pandehuri, të ftohtët, të kënduarit, të folurit,
të ngrënit.
Emrat e përveçëm dhe të përgjithshëm
Emrat ndahen në emra të përgjithshëm dhe në emra të përveçëm.
Emra të përgjithshëm quhen emrat që tregojnë qenie ose sende të të
njëjtit lloj: djalë, vajzë, dhi, cjap, dhomë, derë, si dhe abstrakte:
miqësi, lumturi, larje, fshirje.
Emra të përveçëm quhen emrat që tregojnë një qenie ose një send të
vetëm, të dalluar nga të gjithë të tjerët: Tiranë, Prishtnë, Krujë,
Naim, etj.
Janë të përveçëm:
-Emrat dhe mbiemrat e njerëzve, pseudonimet: Naim Frashëri, Gjergj
Kastrioti, Kostandin Kristoforidhi, Asdreni (pseudonimi i Aleks Stavre
Drenova), Migjeni (pseudonimi i Millosh Gjergj Nikolla)
-Emrat e kafshëve: Laro, Balo, Murro;
-Emrat gjeografikë të shteteve, të krahinave, të maleve, të lumejve, të
qyteteve, të rrugëve, të shesheve, të kontinenteve, të oqeaneve, të
deteve etj.: Franca, Shqipëria, Kosova, Drini, Korça, (rruga) Fan Noli,
(sheshi) Skënderbej, Jupiteri, Azia, Paqësori, Mesdheu;
-Emrat e periudhave dhe të ngjarjeve historike: Mesjeta, Rilindja, Kongresi i Lushnjës;
-Emrat e institucioneve, të organizatave e shoqatave: Presidenca,
Kuvendi Popullor, Ministria e Financave, Instituti i Gjuhësisë dhe i
Letërsisë, Shoqata e të Përndjekurve Politikë.
-Titujt e veprave, të revistave e të gazetave: "Lahuta e malësisë",
"Albania", "Rilindja demokratike", "Gazeta shqiptare", "Studime
filologjike".
Emrat e përveçëm zakonisht përdoren në trajtën e shquar:
Tirana është kryeqyteti i Shqipërisë. Në qendër të Tiranës është
sheshi. Aty ndodhen Muzeu Historik Kombëtar, Pallati i kulturës, banka
Kombëtare.
Të gjithë emrat e përveçëm dhe emërtimet e përveçme shkruhen me shkronjë të madhe:
-emrat dhe mbiemrat e njerëzve: Gjergj Kastrioti, Leka i Madh;
-emrat e përveçëm të kafshëve: Baloja, Laroja, Baloshi;
-emrat e planeteve dhe të yjeve: Marsi, Jupiteri, Ylli Polar, Arusha e Madhe etj.;
-emërtimet gjeografike të një vendi : Gadishulli Ballkanik, Qafa e Thanës, Poli i Veriut, Drini i Zi, Malësia e Madhe;
-emërtimet e institucioneve dhe partive: Ministria e Arsimit, Partia Socialiste, Balli Kombëtar;
-emërtimet e periudhave dhe ngjarjeve historike: Rilindja, Mesjeta, Kongresi i Manastirit;
-emërtimet e monumenteve të kulturës: Dea e Butrintit, Xhamia e Et'hem Beut etj.;
-titujt e librave, të gazetave, të emrave të rrugëve dhe firmave vihen
në thonjëza dhe vetem fjala e parë shkruhet me shkronjë të madhe:
"Gazeta shqiptare", "Dëshmorët e lirisë", por rruga "Naim Frashëri",
sheshi "Fan Noli".
Emri i përveçëm mund të përdoret si emër i përgjithshëm për të treguar
jo më një individ, por një tip njerëzish që i ngjajnë atij; jo një
krahinë, por send që lidhet me emrin e kësaj krahine etj.:
Ky njeri është tartuf i vërtetë (hipokrit)
Ai porositi një shishe kallmet (verë Kallmeti)
Në këto raste emrat e përveçëm shkruhen me shkronjë të vogël: ciceron, donkishot etj.
Emrat e përveçëm të njerëzve dhe të vendeve të huaja shkruhen sipas
shqiptimit që kanë në gjuhën prej nga janë marrë: Shekspir, Bethoven,
Klinton, Sharl dë Gol, Shiler, Nju-Jork, Kajro, Algjeri, Palestinë,
Versajë etj.
, dy pikat(: ), thonjëzat(" „), viza lidhëse(-) .